Huzursuz Bacak Sendromu (HBS) Nedir?

Huzursuz Bacak Sendromu (HBS) Nedir?

Huzursuz Bacak Sendromu, kişinin rahatsız edici bir his nedeniyle bacaklarını hareket ettirmek üzere kontrol edilemeyen bir dürtü ile ortaya çıkan, kronik bir hareket bozukluğudur. Huzursuz bacak sendromunun toplumda görülme sıklığı % 5.2 olup yaş arttıkça oran da yükselmektedir ve kadınlarda erkeklerden daha yaygındır.

Genellikle hastaların yarısında 20 yaşından önce ilk belirtiler ortaya çıkar. Huzursuz bacak sendromu bulunan insanlar tipik olarak semptomlarını bacaklarında veya ayaklarında hissettikleri anormal, hoş olmayan duyumlar olarak tanımlar. Bu duyumlar genellikle her iki bacakta da ortaya çıkar. Daha nadir vakalarda bu duyumlar kolları da etkiler. 

Bu durum  genellikle gece veya dinlenme esnasında ortaya çıkmaktadır. Hasta, gece yatağa yattığında veya dinlenme anında karıncalanmalar, yanma ve batma gibi rahatsız edici bir his nedeniyle genellikle istemsizce kasılmalar yaşar. Hareket etmek rahatsızlık hissini geçici olarak hafifletir. 

Huzursuz Bacak Sendromunun Nedenleri Nelerdir? 

Huzursuz bacak sendromunun kesin nedeni birçok vakada belirlenmemiştir. Araştırmacılar, durumun kas hareketlerini kontrol etmek için beyin tarafından salgılanan dopaminde bir dengesizlikten kaynaklandığını düşünmektedir. 

Huzursuz bacak sendromu ortada bilinen herhangi bir neden olmaksızın ortaya çıkabileceği gibi, demir metabolizmasında oluşan bozukluklar, bir takım kronik hastalıklar ve çeşitli ilaçların yan etkileri sebebiyle de ortaya çıkabilmektedir Özellikle 40 yaş altında görülen vakalarda huzursuz bacak sendromunun kalıtsal olarak aileden geldiği düşünülmektedir. Akşamları semptomlar genel olarak daha kötüleşir ve en ağır hali genellikle geceleri ortaya çıkar. 

Bununla birlikte hamilelik veya benzeri hormonal değişiklikler huzursuz bacak sendromunun semptomlarını geçici olarak ağırlaştırabilir. Bazı kadınlar hamilelikleri sırasında, özellikle son üç ayda ilk defa huzursuz bacak sendromu belirtileri yaşamaya başlayabilirler. Bu tür vakalarda genellikle doğumdan sonra, hormonal dengelerin normale dönmesiyle birlikte semptomlar kaybolur. 

Görünürde belirgin bir anemi sorunu olmadan bile, demir eksikliği huzursuz bacak sendromuna neden olabilir veya var olan bir durumu daha ağır bir hale getirebilir. Hasar veya yaralanma sonucu omurilikte meydana gelen lezyonlar huzursuz bacak sendromu ile ilişkilendirilmiştir. Omuriliğe anestezi verilmesine neden olan tıbbi müdahaleler de huzursuz bacak sendromuna yol açabilir. 

Huzursuz Bacak Sendromuna Hangi Doktor Bakar ve Nasıl Teşhis Edilir? 

Huzursuz Bacak Sendromu (HBS) nedeniyle uyku düzeninin bozulması ve ortaya çıkabilecek gündüz uyuşukluğu bireylerin yaşam kalitesini etkileyebilir. Huzursuz bacak sendromu için nöroloji uzmanına başvurulması tavsiye edilmektedir. 

Doktor tarafından fiziksel ve nörolojik muayene gerçekleştirilecektir. Bununla birlikte doktor diğer olası nedenlerin ihtimallerini ortadan kaldırmak için bir takım tetkikler özellikle de demir eksikliğini ölçmek üzere kan testi isteyebilir. 

Huzursuz Bacak Sendromu Nasıl Tedavi Edilir? 

Eğer doktor tarafından yapılan tetkikler sonucunda huzursuz bacak sendromunun altında demir eksikliği gibi tıbbi bir durum belirlendiyse, bu durumu tedavi etmek belirtileri büyük ölçüde hafifletir. Eğer bireyin huzursuz bacak sendromu ile ilişkilendirilmiş ayrı bir tıbbi durumu yoksa, uygulanacak tedavi ilk adımda genellikle yaşam tarzı değişikliklerine dayanır. Bu değişiklikler istenen sonuçlara ulaşmazsa, doktor tarafından ilaç reçete edilebilir. 

Huzursuz bacak sendromunu tedavi etmekte kullanılan ilaçlar genellikle diğer hastalıkları tedavi etmek için geliştirilmiş ilaçlardır ve bacaklardaki huzursuzluğu azaltmak için kullanılabilirler. Bunların arasında beyindeki dopamin seviyesini yükseltecek ilaçlar kalsiyum kanallarını etkileyen ilaçlar, kas gevşeticiler, uyku ilaçları ve çeşitli opioidler olabilir. 

Özellikle başka tıbbi sorunları çözmek için kullanılan bazı ilaç türleri ise huzursuz bacak sendromu semptomlarını ağırlaştırabilir. Bunlar arasında bazı antidepresanlar, bazı antipsikotik ilaçlar, bazı bulantı önleyici ilaçlar, bazı soğuk algınlığı ilaçları ile çeşitli alerji ilaçları bulunur. 

Huzursuz Bacak Sendromu İçin Yaşam Tarzı Değişiklikleri  

Basit yaşam tarzı değişiklikleri yapmak  huzursuz bacak sendromunun semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. 

Örneğin;

Ilık bir banyoya girmek ve bacaklara masaj yapmak, kasları gevşetebilir.  

Sıcak veya soğuk kompresleri uygulamak, ya da ikisini dönüşümlü olarak uygulamak bireyin uzuvlarında hissettiği duyumları azaltabilir.  

İyi bir uyku ortamı sağlamak önemlidir. Yorgunluğun huzursuz bacak sendromu semptomlarını ağırlaştırdığı bilinmektedir. İdeal olarak, serin, sessiz, rahat bir uyku ortamına sahip olmak, her gün aynı saatte yatağa girmek ve kalkmak, aynı zamanda her gece en az yedi saat uyumak doğru bir şekilde dinlenmeyi sağlayacaktır. 

Orta derecede, düzenli olarak egzersiz yapmak HBS semptomlarını hafifletebilir, ancak egzersizde aşırıya kaçmak veya günün çok geç saatlerinde çalışmak semptomları ağırlaştırabilir.  

Bazı vakalarda kafein kullanımının azaltılması veya tercihen kesilmesi huzursuz bacak sendromuna yardımcı olabilir. Kahve, çay ve alkolsüz, gazlı içecekler de dâhil olmak üzere kafein içeren ürünlerden kaçınmak gereklidir. 

Huzursuz Bacak Sendromu ile Yaşamak 

Huzursuz Bacak Sendromu genellikle ömür boyu süren, kronik bir durumdur. HBS ile yaşamak için bireyin çeşitli durumla başa çıkma stratejileri geliştirmesi gerekebilir.

Aile bireylerine, arkadaşlara veya iş arkadaşlarına konu hakkında bilgi vermek, bireyin gün içinde neden sürekli volta atarcasına yürüdüğünü, sinemanın arkasında ayakta dikildiğini veya tekrar tekrar iş masasından kalkıp etrafta dolaştığını anlamalarına yardımcı olacaktır. 

Hareket ihtiyacına karşı konulmamalıdır. Eğer birey hareket etme isteğini bastırmak üzere kendisini zorlarsa, belirtiler kötüleşecektir.

 Huzursuz Bacak Tedavi Edilmezse Ne Olur? 

Huzursuz bacak sendromuna benzeyen diğer bir durum ise periyodik bacak hareketleri sendromudur. Periyodik bacak hareketleri sendromuna bağlı hareketler özellikle uykuda ortaya çıkar. Huzursuz bacak sendromunda olduğu gibi bacakların istemsizce hareket etmesiyle ortaya çıkar. 

Huzursuz bacak sendromu kişinin kaliteli bir uyku almasını engellediği için kişi genellikle sabahları yorgun olarak kalkar, dikkat ve hafıza bozukluğu gibi durumlar yaşamasına ve fonksiyon kayıplarına neden olabilir. Yine uykusuzluğa bağlı olarak gün içinde uyuma hali ve uzun vadede depresyona yol açabilir.