Çocuklarda Kasık Fıtığı

ÇOCUKLARDA KASIK FITIĞI

Çocuklarda Kasık Fıtığı (Inguinal Herni) Nedir?

Organ ve dokuların, onları çevreleyen duvardaki zayıf bir noktadan anormal sarkması/dışarıya doğru çıkıntı yapmasına fıtık deniliyor. Karında bazı yapıların içeriye girdiği veya dışarıya çıktığı, göbek ve kasık bölgesi doğal zayıf noktalardır. Çocukluk çağında en sık rastlanan fıtıklar; kasık fıtığı (Inguinal herni) ve göbek fıtığıdır (Umblikal herni). Çocuklarda kasık fıtığı, karın içindeki doku ve organların, kasık kanalındaki prosesus vajinalis denilen doğumsal bir açıklık yoluyla dışarı çıkması durumudur. Fıtık kesesi içine genellikle bağırsaklar girer, kızlarda ayrıca yumurtalık veya tüpler de sıklıkla girebilir.

Çocuklarda kasık fıtığı en sık görülen kasık bölgesi sorunudur. Bebek ve çocuklarda kasık fıtığı görülme sıklığı yaklaşık %1-3 civarındadır. Zamanında doğan yenidoğan bebeklerde görülme sıklığı %0,8-5 olup, bu oran prematürelerde ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerde %30'a kadar çıkar. İkizlerde ve ailede fıtık varlığında risk artar. Kasık fıtığı erkek çocuklarında 6 kat daha sık görülür. Kasık fıtıklarının %60’ı sağda, %30’u solda, %10’u ise iki taraflı görülür.

Çocuklarda Kasık Fıtığı Nasıl Oluşur?

Anne rahminde gelişmekte olan bir erkek bebekte testisler (Yumurta) karın içinde böbreğe yakın bir konumda oluşmaya başlar. Bebek geliştikçe testisler karın içinden skrotuma (Torba) doğru göç eder ve kasık kanalından geçerek skrotuma yerleşir. Testisler karın içinden skrotuma doğru inişleri sırasında periton denilen karın zarının yaptığı eldiven parmağı şeklindeki uzantı ile birlikte hareket eder. Processus vaginalis denilen bu uzantı erkek çocuklarda testisin karın içinden skrotuma inmesini ve kız çocuklarında ise rahmin ana bağlarından biri olan round ligamentin kasık bölgesine yerleşmesini sağlar. Doğumla birlikte işlevi sona eren processus vaginalis normalde kendiliğinden kapanır. Ancak kapanmazsa buradan karın içindeki organların kasık bölgesine girmesiyle kasık fıtığı oluşur. Dolayısıyla çocuk ağladığı için fıtık oluşur şeklindeki inanış doğru değildir. 

Çocuklarda Kasık Fıtığının Belirtileri Nelerdir?

Kasık fıtıklarının çoğu belirti vermez, genellikle rutin doktor muayenesi sırasında veya aileler tarafından tesadüfen saptanır. Kasık fıtığının ilk belirtisi kasık bölgesinde aralıklı olarak görülen şişliktir. Ağlama, ıkınma veya öksürme sırasında bu şişlik daha belirgin hale gelir. Erkek çocuklarında skrotuma ve kız çocuklarında ise özel bölgeye kadar şişlik inebilir. Şişlik genellikle çocuk sakin olduğu ya da yattığı zaman azalır veya tamamen kaybolur. 

Fıtık kesesine giren organların sıkışmasına bağlı ‘fıtık boğulması’ (inkarserasyon) meydana gelebilir. Çocuklarda kasık fıtıklarının boğulma riski %3-16’dır ve 2/3’ü bir yaşın altında meydana gelir. Normalde fıtık sıkışmadıkça ağrı yapmaz, bazen huzursuzluk ve rahatsızlığa sebep olabilir. Ancak fıtık sıkışmasında organların dolaşımı bozulduğu için çocuk genellikle avutulamaz, kasık bölgesinde ve karında şiddetli ağrı, bulantı/kusma, beslenememe, kanlı dışkılama gibi şikayetler gelişebilir.

Çocuklarda Kasık Fıtığının Tanısı Nasıl Konulur?

Hikâye ve fizik muayene tanının temelini oluşturur. Aileler genellikle kasık bölgesinde görülen şişlik yakınmasıyla doktora başvurur veya bir çocuk doktoru tarafından yapılan rutin muayene sırasında fıtık farkedilir. Çocuklarda kasık fıtığı teşhisi, deneyimli bir çocuk cerrahı tarafından fizik muayene ile kolaylıkla konulabilir. Bazen fizik inceleme sırasında fıtık saptanamayabilir. Böyle bir durumda ailenin verdiği öykü veya şişlik sırasında çektiği fotoğraf tanı için yeterli olabilir. Fıtık tanısı için çoğunlukla tetkik yapılmasına gerek kalmaz. Eğer fıtık boğulmasından şüpheleniliyorsa bu durumda sıkışan organın ne olduğunu ve dolaşımını değerlendirmek amacıyla ultrasonografi yapılır. 

Çocuklarda Kasık Fıtığı Ne Zaman ve Nasıl Tedavi Edilir?

Çocukluk çağında görülen kasık fıtığı kendiliğinden düzelmez. Bu tür fıtıklarda boğulma riski olduğu için cerrahi olarak onarım gerekir. Çocukta kasık fıtığı şüphesi varsa, bir çocuk cerrahı tarafından değerlendirilmeli ve tanısı kesinleştirilen çocuklar sağlığının elverdiği en uygun ve en kısa zamanda ameliyat edilmelidir. Fıtık tespit edildikten sonra cerrahi onarım için herhangi bir yaşı beklemek söz konusu değildir.  Kasık bölgesinde iki tür fıtık oluşabilir; direkt fıtık ve indirekt fıtık. Çocuklardaki kasık fıtığı indirekt olarak tanımlanıyor. Direkt fıtık ise daha çok erişkinlerde görülür. Her iki fıtığın tedavi yöntemleri farklılık gösterir. Çocukluk çağı fıtık onarımı erişkine göre daha kolay ve basittir. 

Erişkinlerde fıtık onarımı sırasında yama (greft) koymak gerekebilir ancak çocuklarda buna gerek kalmaz. Operasyon ameliyathane şartlarında genel anestezi altında yapılır. Açık veya kapalı (laparoskopik) ameliyat yöntemleriyle işlem gerçekleştirilebilir.  Açık yöntemde kasık bölgesinden küçük bir kesi ile, kapalı yöntemde ise göbekten girilen bir kamera yardımı ile ameliyat yapılır. Ameliyat genellikle günübirlik yapılır ve hasta aynı gün içinde taburcu edilir.